Maymun Çiçeği Hastalığı
Maymun Çiçeği Hastalığı Hakkında Bilinmesi Gereken Herşey
Dünya covid salgınından kurtulurken bir hastalık daha yayılıyor. Maymun çiçeği hastalığı nadir görülen ancak ölümcül olan bu hastalığa, Afrika kıtasının ormanlık alanlarındaki maymunlara ve diğer hayvanlara saldıran bir virüs neden olur, ancak dünyanın diğer bölgelerinde de vakalar gözlemlenmiştir. Şu anda, maymun çiçeği halk sağlığı için büyük bir tehdit oluşturmuyor. Yine de toplumların daha iyi farkındalığa ihtiyacı var. Bu yazıda, maymun çiçeğinin ne olduğuna ve semptomlarının nasıl tanımlanacağına bir göz atacağız ve bu hastalığı önlemek için adımlar atılacak.
Maymun çiçeği tam olarak nedir?
Maymun çiçeği virüsü, nadir görülen ancak ölümcül olmayan bir hastalıktır. Maymun çiçeği virüsü poxviridae veya poxvirüs ailesine dahildir. Monkeypox, enfekte bir hayvan veya bireyle yakın fiziksel temas yoluyla yayılabilir. İnsanlarda, hastalık tipik olarak, cildinde maymun çiçeği döküntüsü, yaraları veya kabukları olan biriyle ten tene temas yoluyla yayılır. Ek olarak, maymun çiçeği solunum damlacıkları, ağız sıvıları ve insanlar arasında doğrudan veya yakın temas yoluyla bulaşabilir. Ayrıca bir kişi maymun çiçeği virüsü ile kontamine olmuş giysilerden, yatak takımlarından veya diğer yüzeylerden bu hastalığı kapabilir. Symptoms of Monkeypox Disease
Maymun çiçeği salgını
İlk belgelenmiş maymun çiçeği vakaları, 1958'de araştırma denekleri olarak tutulan maymun kolonilerinde meydana geldi. Maymun çiçeği olarak bilinmesine rağmen, hastalığın kökeni bilinmemektedir.
Olası Afrika kemirgenleri ve maymunları gibi hayvanlar virüsü barındırabilir. Monkeypox ilk olarak 1970 yılında insanlarda rapor edilmiştir. O zamandan beri Orta ve Batı Afrika'daki diğer birçok ülke maymun çiçeği vakaları bildirmektedir
Bir zamanlar nispeten izole olan viral enfeksiyonlar, giderek küreselleşen bir dünyada daha kolay yayılıyor. 2021 yazında, bir ABD vatandaşı Nijerya'dan maymun çiçeği ile döndü. Bunu takiben, 2022'de Afrika dışında Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri ve Avustralya'da salgınlar meydana geldi.
Çiçek hastalığı ve Monkeypox – Aralarındaki ilişki
Çiçek hastalığı ve maymun çiçeği aynı virüs ailesine aittir. Orthopox cinsinin üyeleri arasında çiçek hastalığına neden olan variola virüsü ve sığır çiçeği virüsü bulunur. Maymun çiçeği belirtileri çiçek hastalığına benzer, ancak daha az şiddetlidir. Ayrıca maymun çiçeği nadiren ölümcüldür. Bugüne kadar herhangi bir ölüm bildirilmemiştir. Bununla birlikte, maymun çiçeği, zatürre, beyin iltihabı (ensefalit) ve gözlerin iltihaplanması gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Suçiçeği ve maymun çiçeğinin tamamen farklı hastalıklar olduğunu unutulmamalıdır.
Maymun çiçeğinin belirti ve semptomları nelerdir?
| Döküntü genellikle birkaç gün içinde ortaya çıkar. Döküntüler kırmızı, düz yumrular olarak görünebilir ve ağrılı olabilir. Kabarcıklar oluşur ve kabarcıklar irin ile dolar. Kabarcıkların kabuklanıp düşmesi iki ila dört hafta sürer. Ayrıca ağızda, vajinada veya anüs de lezyonlar gelişebilir. Maymun çiçeği herkesi aynı şekilde etkilemez. Mevcut vakaların çoğunda normal semptomları görülmektedir. Birkaç lezyon, normal lenf nodları veya az ateş gelişebilir. Bazı insanlar hasta olduklarını bile bilmiyor olabilirler. Ancak kişiler bir semptom göstermese bile enfeksiyonun yayılmasına sebep olabilirler. |
 |
Maymun çiçeği hamileliği etkiler mi?
Maymun çiçeği ve hamilelik hakkında çok fazla çalışma yapılmamıştır. Bununla birlikte, az sayıda çalışma; maymun çiçeği salgınlarının etkilerini göstermektedir.
İlk perinatal maymun çiçeği enfeksiyonu vakası, hamileliğin 24. haftasında Zaire'de rapor edilmiştir. 30 haftalık hamile olan bir kadın, gözle görülür bir deri döküntüsü ve ateşli bir hastalığı olduğunu söylemiş ve doğum yaptığında ve 1.5 kg ağırlığında prematüre bir bebek doğurmuştur. Bu bebek, maymun çiçeği semptomlarına benzer bir deri döküntüsü ile doğmuştur.
222 semptomatik hastayla yapılan başka bir çalışmada, 4 hamile kadından 1'i sağlıklı bir bebek dünyaya getirmiş, 2'si ilk trimesterde düşük yapmış ve 1'inde fetüs ölümü ile sonuçlanmiştır. ölü doğan fetüsta baş, gövde, avuç içi dahil ekstremiteler ve ayak tabanları tutan yaygın kutanöz makülopapiller deri lezyonları görülmüştür. Kesin kanıt olmamasına rağmen, ön araştırmalar hamilelik sırasında maymun çiçeği virüsüne maruz kalmanın hem anne hem de gelişmekte olan fetüs için ölümcül olabileceğini düşündürmektedir. Enfekte hamile kadınların virüsü bebeklerine bulaştırdığına dair kanıtlar var dır. Bu nedenle hamilelik döneminde bebeğin ve annenin optimal sağlığı için tüm önleyici tedbirleri alınmalıdır.
Hastalığın Yayılması
Maymun çiçeği olan hayvanlar ve insanlar, birbirleriyle temas ederlerse size bulaştırabilirler. Virüsün bulaşması, bir hayvanın derisindeki bir çizik veya ısırıkdan veya enfekte bir hayvanın kan, sıvı veya atıklarının insan vücudu ile temas etmesi durumunda meydana gelir.
Maymun çiçeği yayılabilir ancak bu nadirdir. Hasta bir kişinin yarasına, kabuklarına dokunmak, solunum damlacıklarına veya ağız sıvılarına maruz kalma, öpüşmek veya enfekte bir kişiyle cinsel ilişkide bulunmak virüsün bulaşmasına neden olabilir. Yakın temas maymun çiçeğini yayabilir, ancak teknik olarak bir cinsel temas hastalığı değildir. Virüs meni veya vajinal sıvı yoluyla bulaşabilir, ancak araştırmacılar bulaşma mekanizmasından %100 emin değiller. Giysi veya yatak takımı gibi kontamine malzemelerle yakın zamanda temas etmiş bir kişi veya hayvan da maymun çiçeği hastalığına duyarlı olacaktır.
Maymun çiçeği teşhisi ve tedavisi nasıl yapılır?
Doktor hastaya maymun çiçeği teşhisi koyduğunda, açık bir yaradan/lezyondan doku örneği alır. Daha sonra numuneler polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile test edilmek üzere laboratuvara gönderilir. Ayrıca, hastada maymun çiçeği virüsüne karşı yaptığınız antikorları test etmek için bir kan örneğine ihtiyaç duyulabilir.
Maymun çiçeği ortaya çıktığında tipik olarak iki ile dört haftalık bir semptom dönemi vardır. Vakaların çoğunda, maymun çiçeği olan kişiler herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşirler. Teşhis konulursa, doktorunuz sizi izleyecek, semptomlarınızı hafifletmeye çalışacak, sıvı kaybını önleyecek ve başka bir enfeksiyona maruz kalırsanız antibiyotik önerecektir. Şu anda, maymun çiçeği için onaylanmış bir tedavi yoktur. Antiviral ilaçların maymun çiçeği tedavisine yardımcı olup olmadığı bilinmemektedir.
Korunma tedaviden daha iyidir
Klinik deneylerde, çiçek aşısı maymun hastalığına karşı umut vericidir, ancak şu anda kullanılmamaktadır. Enfekte hayvanları insanlardan uzak tutmak ve kişiden kişiye bulaşmayı sınırlamak, önlemenin kritik bileşenleridir.
