PCR Testi Hakkında Merak Edilenler
PCR Testi Hakkında Merak Edilenler
Açılımı Polymerase Chain Reaction olan PCR testi corona virüs salgını nedeniyle herkes tarafından merak edilen bir test haline geldi. Sadece covid-19teşhisi için kullanılan bir test olduğu düşünülse de başka birçok alanda da kullanılmaktadır. Bu yazıda PCR testi nedir? Hangi amaçlarla kullanılır? Nasıl uygulanır? Uygulanırken dikkat edilmesi gerekenler nedir? gibi konuları inceleyeceğiz.
PCR Testi Nedir?
PCR testi, teknik olarak ilerlemiş ve duyarlılığı fazla olan bir moleküler tanımlama yöntemidir. İleri bir teknik olarak anılmasının sebebi, örnek içinde az sayıda bulunan mikrobu dahi ayırt edebilmesidir.
PCR tekniğinde önce DNA’nın iki zinciri yüksek ısıya maruz bırakılarak tek sarmal haline getirilir. Sonrasında sentetik oligonükleotidlerin DNA’ya bağlanarak zincir uzatılır. Bu döngü belirli bir sayıda tekrarlanarak PCR testi incelemesi gerçekleşir. Bu yöntem örnekte az sayıda bulunan mikropları çoğaltarak, mikropların tanınabilir hale gelmesini sağlar.
PCR Testi Neden Yapılır?
PCR testi, teşhis amaçlı birçok araştırmada, çalışmada ve hastalıkların bilinmeyen özelliklerini tayin etmede kullanılmaktadır. PCR testinin diğer yapılma nedenleri şu şekilde sıralanır:
- Dünyayı etkisi altına alan corona virüsünün teşhisinde kullanılır.
- PCR testi gen dizilerinin çoğaltılması yöntemini kullanarak gerçekleştirilir. Bu nedenle genetik hastalıkların tespiti amacıyla kullanılır.
- Doğum öncesinde fetüsteki olabilecek anormallikleri önceden tespit etmek için kullanılır.
- Adli tıpta büyük bir öneme sahiptir. PCR testi sayesinde gen dizileri çoğaltılarak suçlulara ait DNA analizi yapılabilir.
- Kanser araştırmalarında, tümör oluşturan genlerdeki mutasyonların tespitinde.
- Babalık testinde.
- Klonlamada ve gen ekspresyon araştırmalarında.
- Bilinmeyen DNA dizilerin tespitinde.
- Evrim araştırmalarında.
- Aşı çalışmalarında.
- Bitki ve hayvanlarda genetik akrabalığın belirlenmesinde kullanılan tekniklerin geliştirilmesinde.
PCR Testi Nasıl Yapılır?
PCR testi, burun ve boğazdan ucunda pamuk olan uzun ince bir çubukla sürüntü örneği alınarak yapılır. Uzman hekim ya da sağlık görevlisi tarafından alınan örnek özel bir tüpe konur. Daha sonra bu örnek laboratuvarda özel araçlarla test kartuşuna aktarılır ve bazı işlemlerden geçirilir. Bu işlemler sonrasında testin sonucu alınır.
Corona Virüs Teşhisinde PCR Testi
Corona virüs tanı testleri moleküler ve serolojik testler olmak üzere iki grupta incelenir. Corona virüs teşhisi için kullanılan bu testler virüsün genetik materyalini ya da antijenik materyalini çözümleyerek yapılabilmektedir. Genetik materyalini tespit etmek için kullanılan testlere moleküler testler denir. Virüsün antikorunu tespit etmek için kullanılan testler ise serolojik testleridir. Kullanılacak olan testler hastalığın evresine göre seçilmektedir.
PCR testi, moleküler testler arasında yer almaktadır ve corona virüsün genetik materyalini tespit etme esasına dayanır. Bu testin doğru değerlendirilmesi ve yanlış sonuçların doğmaması için mutlaka bilgili bir mikrobiyolog ya da laborant tarafından uygulanmalıdır.
Corona Virüs Testi Uygulamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Testin negatif sonuç vermesi durumunda yanlış uygulanmış olabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Testin doğru sonuç verebilmesi açısından örneğin doğru alınıp alınmadığı çok önemlidir.
PCR testi RNA üzerinde çalışmaktadır bu nedenle alınan örneğin RNA kalitesi de testin verimliliği için çok önemlidir.
Alınan örneğin uygun olmayan bir şekilde transferinin yapılması da sonuçları etkileyebilmektedir.
Virüs mutasyonu veya PCR test inhibisyonu gibi teknik hatalar da testin uygulanması sırasında göz önünde tutulmalıdır.
Corona Virüs Teşhisinde PCR Testi Nasıl Uygulanır?
PCR testi için, gerçek zamanlı sonuç veren ve hızlı sonuç veren testler olarak iki farklı uygulama seçeneği vardır. Gerçek zamanlı PCR testinde sonucun alınması 3 ile 4 saati bulur. Hızlı sonuç veren PCR testleri ise 1,5 saate sonuç verebilmektedir. Türkiye’de gerçek zamanlı PCR testi uygulanmaktadır.
Corona virüs teşhisi için uygulanan PCR testinde öncelikle hastadan burun veya boğazdan sürüntü ya da alt solunum yoluna ait balgam örneğinin alınması gerekmektedir. Ancak burun veya boğazdan alınan sürüntü örneği ilk hafta için doğru sonuç verebilecek bir yöntemdir. Bu nedenle hastalığın belirti göstermeden ilerlemesi durumunda hasta pnömonili hale geldiğinde virüs akciğerlerde hızla yayılır. Bu noktada boğazdan alınan örneğin teşhis için bir etkisi olmayacaktır. Bu yüzden balgam örneği üzerinden testleri uygulamak daha doğru sonuç verecektir.
Örnekler doğru zamanda ve doğru şekilde alındıktan sonra, alınan örnekler bir sıvı viral taşıma besiyerine konulur. Bu sıvı sayesinde virüs RNA’sı örnekten ayrılıp çözeltiye geçişi sağlanır. Ardından, RNA’lar bu çözeltiden de ayrıştırılarak teşhisin kolaylaşması için çoğaltılır. Çoğaltılan RNA üzerinde yapılan birtakım laboratuvar testleri ile teşhis konulur.
PCR Testi Nerede Yaptırılır?
PCR testi, Sağlık Bakanlığı’nın onayladığı sağlık kuruluşlarında ve laboratuvarlarda yapılmaktadır. Özel Viromed Laboratuvarları da Sağlık Bakanlığı’nın onayı ile COVİD-19 PCR testileri üzerinde çalışmak için yetkilendirilmiş bir laboratuvardır.
